Denizcilik Ekonomisi Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen bu çalışma kapsamında, denizcilerin görevlerinin özgün psikososyal koşullarını yansıtan, geçerliliği ve güvenilirliği test edilmiş yeni bir değerlendirme aracı geliştirilmiştir. “Development of a New Instrument for Measuring Psychological Factors Specific to the Activity of Seafarers” başlıklı bu kapsamlı araştırma, Dr. A. Arslan, Dr. H.B. Usluer, Dr. A. Akturan ve Dr. B.E. Efiloğlu’nun liderliğinde gerçekleştirilmiştir.

Çalışmanın Amacı

Denizciler, uzun süreli izolasyon, yoğun iş temposu ve sınırlı sosyal destek gibi mesleğe özgü zorluklarla karşı karşıyadır. Bu durum, onları anksiyete, depresyon ve kronik yorgunluk gibi çeşitli psikolojik risk faktörlerine karşı daha savunmasız hale getirmektedir. Ancak mevcut genel psikolojik değerlendirme ölçekleri (örneğin PGWBI, SCL-90), denizcilerin maruz kaldığı benzersiz çevresel ve duygusal koşulları yeterince yansıtamamaktadır. Bu eksiklikten yola çıkarak Merkezimiz, denizcilere özgü psikolojik dinamikleri ölçebilecek bilimsel bir değerlendirme aracı geliştirmeyi amaçlamıştır.

Yöntem ve Bulgular

Çalışma kapsamında öncelikle literatür taraması, uzman görüşmeleri ve denizcilik sektöründe görev yapan kaptanlarla odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte elde edilen bulgular doğrultusunda ölçek maddeleri oluşturulmuştur. Geliştirilen ölçek, iki ayrı örneklem grubunda (N=150 ve N=221) uygulanarak test edilmiştir. Yapısal geçerlilik ve iç tutarlılık analizleri sonucunda ölçeğin psikometrik açıdan yüksek kalitede olduğu belirlenmiştir (Cronbach’s α = 0.941).

· Ölçekte yer alan temel faktörler:

· Psikolojik İyilik Hali ve Uyum

· Kişilerarası ve Çevresel Zorluklar

· Sosyal İzolasyon ve İletişim Güçlükleri

Gelecek Adımlar

Çalışmanın ilerleyen aşamalarında şu adımlar planlanmaktadır:

· ≥1000 denizci üzerinde norm belirleme çalışmaları

· En az 5 IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü) dili kapsamında kültürler arası uyarlama çalışmaları

· Ölçeğin güvenilirlik ve kestirim geçerliği (predictive validity) analizlerinin gerçekleştirilmesi

Çalışmanın Önemi

Bu ölçek sayesinde, denizcilik sektöründeki paydaşlar denizcilerin ruh sağlığını sistematik, geçerli ve güvenilir biçimde değerlendirme imkânı bulacaktır. Bu durum, erken müdahale mekanizmalarının geliştirilmesine ve psikososyal destek sistemlerinin güçlendirilmesine katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu çalışma, Denizcilik Ekonomisi Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin, denizcilik psikolojisi alanındaki öncü rolünü ve akademik katkısını bir kez daha ortaya koymaktadır.